به گزارش نبض بورس، در دهمین نمایشگاه کیش اینوکس گفتگویی را در غرفه نبض بورس با برزو حق شناس از کارشناسان بازار سرمایه داشتیم. در این گفتگو به مسائل و مشکلات روز بازار سرمایه و اقتصاد ایران پرداخته شد.
مشکلات امروز بازار سرمایه چیست؟
برزو حق شناس کارشناس بازار سرمایه در گفتگو با نبض بورس گفت: بازار سرمایه به عنوان بخشی از اقتصاد است. برخی از مشکلات بازار سرمایه ناشی از مسائل کلان اقتصادی می باشند که یکی از عمده و اساسی ترین مشکلات بازار ما هستند. برخی مشکلات نیز درون سازمانی است که مربوط به خود سازمان بورس می باشد.
او ادامه داد: در حوزه کلان اقتصادی ما با دولتی طرف هستیم که دور اول آن است و به هر حال می خواهد با هر ابزاری (به خصوص با توجه به شعار امسال که مهار تورم و رشد تولید بود) تورم را کنترل کند. البته از نظر من با یک روش غلطی این کار را دارد انجام می دهد و خروجی که افزایش قیمت می باشد را مدنظر دارد. ما نمی توانیم علت را رها کنیم و خروجی را کنترل کنیم. نتیجه این روش می شود رکود تورمی که یکی از بدترین حالت ها در هر اقتصادی می باشد و نتیجه آن را بارها مشاهده کردیم ولی به هر حال دولت می خواهد این کار را انجام دهد و طبیعتا بازار سرمایه هم از این تفکر بی نصیب نبوده است.
این کارشناس بازار سرمایه گفت: عمدتا در دوره های رکودی بازار سرمایه در مقایسه با سایر بازارها به دلیل ماهیت نقدشوندگی خود منفی های بیشتری را می خورد. ما از اردیبهشت شاهد این هستیم.
حق شناس: از یک سو با دولتی رو به رو هستیم که می خواهد قیمت ها را کنترل کند و از سوی دیگر با کسری بودجه شدیدی رو به رو است و به هر قیمتی می خواهد این کسری بودجه را تامین کند و این هم باعث تصمیماتی می شود که بازار از آن ها آسیب می بیند. بحث اینکه این تصمیمات به نتیجه می رسند یا خیر هم نیست به عنوان نمونه نرخ خوراک به جایی رسید که در نهایت به نفع بازار سرمایه شد. ولی خب همین که ثبات در تصمیم گیری وجود ندارد و از سوی دولت یک ریسکی به بازار سرمایه تحمیل می شود این خود بسیار اثر بدی بر روی بازار دارد. به عنوان نمونه مطرح شدن خروج سیمان و فولاد به نتیجه نرسید اما اثر خود را بر روی بازار گذاشت.
سرمایه گذاری در بازارها به خصوص بازار سهام در همه جای دنیا نیازمند آرامش و ثبات اقتصادی و تصمیم گیری است. یعنی سرمایه گذار باید از گام های آینده بازارساز کلان مطمئن باشد و وقتی این نیست، باعث آسیب به بازار خواهد شد.
گزارشات شرکت ها در نیمه ابتدای امسال چگونه بود؟
حق شناس: گزارشات ارائه شده نمی گویم فوق العاده بوده است اما بد هم نبوده است و حالا سوال این است که چرا علیرغم همین گزارشات و با توجه به اینکه ارزش جایگزینی بازار بسیار بسیار ارزنده است سرمایه گذار به سمت بازار نمی آید؟ باید گفت که سرمایه گذار از ثبات تصمیم گیری مطمئن نیست. یعنی نمی توان پیش بینی کرد که در شش ماهه آینده شرکت ها همین سودسازی را خواهند داشت. ممکن است هر لحظه دولت یک تصمیمی بگیرد. شما همین نرخ خوراک را از ابتدای سال تاکنون ملاحظه کنید ببینید چند دور تصمیمات عوض شده است. در حوزه خروج سیمان و فولاد از بورس کالا چطور؟ دیگر از وزیر مسکن که در این حوزه بالاتر نداریم و وقتی ایشان می آید چنین صحبت هایی را می کند طبیعتا باید هم علیرغم گزارشات عالی سیمانی ها کسی به سمت این نمادها نیاید. بنابراین این ریسک بسیار بزرگی را به بازار می دهد.
مشکلاتی که از درون سازمان وجود دارد چیست؟
حق شناس: از این سو هم در حوزه مسائل درون سازمانی، یک سری مسائل درباره آن ها تصمیم گیری نمی شود. مثلا خود مسئولین سازمان می گویند بازارگردانی ایراد دارد. سه سال است که این صحبت ها را مطرح می کنند اما هیچ اقدامی در این زمینه انجام نمی شود.
یا در حوزه معاملات الگوریتمی وقتی فعالان بازار اعتراض دارند و رسیدگی نمی شود و یا در حوزه بازارگردانی خود مسئولین سازمان قبول دارند دستورالعمل ایراد دارد و اقدامی نمی شود این خود باعث ایجاد ریسک می شود.
کوچکترین مشکلی در منطقه رخ می دهد می بینید که به همین دلایل بازار بیش واکنش نشان می دهد. اینها طبیعی است و بازار از جاهای دیگر آسیب دیده است و منتظر کوچکترین بهانه است که اُفت شدیدی کند.
من امیدوارم نظر آقای عشقی عدم دخالت در بازار باشد
حق شناس: آقای عشقی در یک مصاحبه اعلام کردند که ما سعی می کنیم در روند بازار دخالت نکنیم و من امیدوارم نظرشان همین باشد. چون سازمان بورس متولی سود و زیان نیست و این یک واقعیت است. سازمان متولی مسائل کلان مثل دستورالعمل بازارگردانی، معاملات الگوریتمی، توسعه بازار، توسعه ابزارها و ... است. ولی همین آقای عشقی که چنین صحبتی را انجام می دهد در اردیبهشت ماه از رشد بازار ابراز نگرانی کرد. این به نظر شما دخالت در روند بازار نیست که بالاترین مقام یک سازمان بیاید از رشد بازار ابراز نگرانی کند؟ شما یک جای دنیا را مثال بیاورید که مسئول بازار و متولی بازار سرمایه اش از رشد بازار ابراز نگرانی کند. مگر می شود بالاترین مقام سازمان از رشد بازار ابراز نگرانی کند و بعد بیاید و بگوید که ما در روند بازار دخالتی نمی کنیم؟ ایشان من ندیدم که از ریزش بازار ابراز نگرانی کنند.
پیش بینی شما نسبت به بورس امسال چیست؟
حق شناس: تحلیلگر بودن در منطقه خاورمیانه و به خصوص در ایران مثل رولت روسی بازی کردن است. شما یک تحلیلی دارید می بینید در آن واحد یک حمله ای صورت می گیرد و کل مسئله عوض می شود. یعنی نمی شود با قطعیت نظری را ارائه کرد.
ولی اگر ریسک‌های سیستماتیک و بحث درگیری‌های منطقه‌ای بیش از این گسترش پیدا نکند که بعید می‌دانم این اتفاق بیفتد شاید بتوان امیدوار بود. ببینید ارزش جایگزینی بازار واقعا در نقاط ارزنده‌ای است. شما اگر ارزش دلاری بازار را حساب کنید برابر با سال ۹۲ است. با توجه به اینکه این همه شرکت از آن سال تاکنون به بازار اضافه شده اند. در آن زمان تنها ۲۵۰ شرکت در بازار سرمایه حضور داشتند و الان نزدیک ۷۰۰ شرکت در بازار سرمایه داریم.
باید بگوییم بازار سرمایه در مقایسه با سایر بازارها عقب مانده است.
در سطح کلان اقتصادی هم من بعید می دانم که بانک مرکزی بتواند این رکود را ادامه دهد. این مسئله کنترل نقدینگی هم بازی با آمار است. شما بدهی دولت و شرکت های دولتی به بانک ها حاکی از این است که یک مقداری این آمارها درست نیست. یعنی یکجا بانک مرکزی مجبور می شود که یک پول بسیار بزرگی چاپ کند و تکانه شدیدی به اقتصادی خواهد داد. فنر بازارها متاسفانه اگر در برود این بار تکانه شدیدی خواهد داشت و من فکر می کنم این کار را نمی توانند ادامه دهند و طی یک سال آینده من بعید می دانم این کار ادامه یابد مگر اینکه در حوزه برجام یک اتفاقی رخ دهد. اگر اتفاقی در حوزه برجام رخ ندهد فنر دلار در خواهد رفت و این بر روی بازار تاثیرگذار است.
ضمن اینکه یک سری صحبت ها درباره تجدید ارزیابی دارایی ها در برخی سهام هست که این خود می تواند محرک باشد. نمی خواهم امید واهی بدهم اما من افق را تاریک نمی بینم.
